Gradska opstina Palilula

Nezaposlenost i veliki broj socijalno ugrženih najveći je problem opštine koja se realno može svrstati u treću ili četvrtu kategoriju razvijenosti u Srbiji, ocenjuje predsednik opštine Palilula, Aleksandar Ždrale.Najveći problem 15 sela na teritoriji Palulule su nepostojanje vodovodne i kanalizacione mreže, pa građani često otvoreno negodiju zbog dinamike, ali i kvaliteta izvedenih radova; Lalinac, koji „hrani „Niš, nema kanalizaciju što je nedopustivo. Palilula je i dalje na vrhu lestvice gradova i opština u Srbiji po broju realizovanih i budućih projekata prekorganične saradnje, a samo jedan u toku ove godine lokalnoj zajednici doneće više od 130 hiljada evra

•Kojih je pet najvećih problema Vaše gradske opštine?

Osnovni je taj što opština ima status „teritorijalne organizcije“. To je za nas ograničavajući faktor u razvoju i radu. Na teritoriji Palilule živi više od 80 000 sta- novnika. Iako Grad Niš ima status druge kategorije razvijenih gradova, i Palilula i sve ostale niške opštine, realno, pripadaju trećoj ili četvrtoj kategoriji razvijenosti. Po tom osnovu, niške opštine bi mogle da apliciraju za mnoge razvojne projkte. Međutim, one nisu prepoznate kao opštine kojima je potrebna određena podrška jer kao teritorjalna organizacija grada pripadaju prvoj kategoriji razvijenosti. Zbog načina organizovanja, nemamo ni samostalnost i status organizacije lokalne samouprave.
Veliki problem opštine su i brojni socijalni probelmi. O tome dovoljno govori po- datak, da od svih korisnika pomoći po evidenciji niškog Centra za socijalni rad, čak, 67 odsto korisnika su žitelji ove opštine. Po prosečnoj zaradi smo na samom na začelju gradova i opština u Srbiji, na našem području postoje dva romska naselja sa promenlji- vim brojem žitelja, koji su, po pravilu, bez ikakvog obrazovanja i preživljavaju, is- ključivo, od prikupljanja sekundarnih sirovina.
Sledeći veliki problem je još uvek ne rešeno pitanje klizišta u Mramoru, sa potpuno ili delimično oštećenih 40 kuća. Šest porodica još nema trajno rešeno stambeno pitanje, zahtevaju izgradnju novih kuća za šta opština nema para. Tu bez grada i Republike ne možemo mnogo da učinimo, osim da svakog meseca preko Centra za socijalni rad dobijaju po 13000 dinara za plaćanje stanarine.
Na teritoriji Palilule je i 15 sela sa gomilom nerešenih komunalnih problema- neuređeni vodovodi, nepostojanje ili loša kanalizacion mreža, loša putna in- frastruktura. U selima Berbatovo, Donje Vlase i Vukmanovo, koja nisu priključena na gradski vodovod, o ispravnosti sistema brinu se sami meštani. U Mramoru i Krušcu koji su priključeni na gradski vodovod, potrošnja se za sve meri preko jednog vodomera, a o sganju vodovoda se, opet, brinu sami meštani. Kanalizaciona mreža ne postoji u Mramoru, Donjem i Gornjem Međurovu, Lalincu, Krušcu, Gabrovcu, Mramorskom potoku. Redovno pratimo realizaciju programa razvoja grada za tekuću godinu, ali, u pojedinim naseljima Palilule, građani pokazuju otvoreno nezadovoljstvo dinamikom i kvalitetom onoga što se radi. Na Paliluli su i dva važna slomenika – park Bubanj i niško Staro groblje. Pred- hodnih godina opština je zahvaljujući programima prekogranične saradnje dosta učinila za uređenje Bubnja, ali nesavesni građani su se potrudili da sve opet unište. Zato smo morali da, umesto da ulažemo u uređenje i izgradnju novih parkova i dečijih igrališta, opet, novac usmerimo na uređenje Bubnja. Po svemu sudeći, dok se ne postavi stalna služoa nadzora ili video sistem i osvetljenje, uvek će biti onih koji nekažnjeno uništa vaju istoriju i mesta namenjenja odmoru i rekreaciji. Inicijativa da groblje na Gorici dobije status memorijalnog parka nije sprovedena do kraja, nesavesni građani i dalje uništavaju, odnose ograde i mermerne ploče, bacaju smeće. Svake godine se vraćamo na početak.

•Kako se borite sa socijalnim problemima i nezaposlenošću žitelja Vaše opštine?

Budžetska sredstva predviđena za pomoć i podršku socijalnim kategorijama građana, nedovoljna su i često usmerena, isključivo, po principu prioriteta .Za jednokratnu no- včanu pomoć sa naše teritorije Centru za socijalni rad se obrati oko stotinu žitelja mesečno. Da bi smo stvorili ambijent jednakih mogućnosti za sve, sa Centrom za soci- jalni rad otvorili smo posebnu kancelariju gde živi, uglavnom, romska populacija kako bismo im bili što pristupačniji. Opština je inicirala saradnju i partnerstva sa ustanovama i organizacijama civilnog društva u oblasti socijalne zaštite i brige o deci i mladima, posebno ranjivih grupa. Preko Centra za razvoj preduzetništva koji smo osnovali, pokušavamo da jačamo preduzetnički duh, motivišemo naše žitelje i pokrenemo ih za osmišljavanje privatno-javnih aranžmana i partnerstava. Opština je ostvarila i saradnju sa Regionalnom privrednom komorom u Nišu i potpisala sporazum za organizovanje sajmova, pri-vrednih izložbi i promotivnih manifetacija za potrebe članova Komore, kao i organizovanje seminara i specijalizovanih kurseva usavršavanja i obuke kadrova za rad u privredi. Na žalost, nosioci razvoja naše opštine danas nisu veliki privredni sistemi što presudno utiče na porast broja nezaposlenih Palilula- ca. Među nezaposlenima sugrađanima veliki je broj onih bez ikakvih kvalifikacija, pa smo zato kod NSZ-a pokrenuli program stručnog osposobljavanja nezaposlenih lica sa njihove evidencije iz ciljnih grupa-socijalno ugroženih, invalida, samohranih majki, izbeglih i prognanih, čime očekujemo da budu konkurentniji na tržištu rada.

•Šta dajete, a šta tražite od grada i Republike?

Gradu, odnosno građanima dali smo brzu, kvalitetnu i stručnu uslugu o čemu svedoči i to da je naša opština prva u Nišu i regionu uspostavila sistem menadžmenta ISO 9001. Organizovali smo dobar tim projekt-menadžera sa iskustvom u nevladinim sektoru koji redovno prati i implementira sve vrste projekata .Po broju projektnih aktivnosti, već više godina lider smo u regionu. Postali smo prepoznatljivi po „Programu preko- granične saradnje“ gde smo ostvarili partnerstva sa gradovima Svoge, Ćustendil, Bobov dol, Ihtiman, Botevgrad, Berkovica, Pirdop iz susedne Bugarske. Realizacjom projekta „Promocija turističkih potencijala kroz interaktivne izložbe kulturnoistorijskog nasl eđa prekograničnog regiona’prošle i ove godine sa opštinom Pirdop, iz fondova EU, opštini će pripasti više od 130 hiljada evra. Od grada tražimo jednaka ulaganja u infrastrukturu i u gradu i na seoskom području . Lalinac koji Niš snabdeva povrćem, recimo, nema kanalizaciju i to je nedopustivo. Tražimo da se razvoju sela posveti veća pažnja kako bi ljudi ostajali na svojim imanjima. Sadašnje prilike su razočaravajuće. U selu Berbatovo imamo svega četiri učenika u sva četiri razreda osnovneškole. Što se tiče države, očekujemo intezivnije dovođenje stranih investicija, pa samim tim i otvaranje većeg broja radnih mesta, očekujemo više interesovanja i konkretne pomoći oko mramorskog klizišta i konačnog rešenja onih koji su silom prilike ostali bez krova nad glavom. I, naravno, brže i efikasnije rešavanje izmeštanja pruge iz grada, koja najvećim svojim delom, upravo, preseca našu opštinu.

•Vaš najveći uspeh i najveće razočarenje kao predsednika opštine?

Sobzirom na to da sam na čelu opštine tek 6-7 meseci ne mogu da govorim o uslesima .Što se tiče razočarenja, ono je vezano za mlade. Razočaran sam njihovom nezainteresova- nošću da se aktivnije uključe u rešavanje raznih problema i da pokažu više inicijati- ve. Naša Kancelarija za mlade dobro radi, uvek ima nekih aktivnosti, ali lično smatram da i neformalno organizovanje pet-šest mladića i devojaka ili i onih mlađih koji će obilaziti stare, pomagati im na kućnom pragu, organizovati akcije i predlagati ideje i rešenja unelo bi više optimizma, njih usmerilo na prave puteve i vrednosti.

•Koji su prioriteti opštine u ovoj godini?

Pre svega, ono zbog čega opštine i postoje – da aktivno učestvujemo u razrešenju svih problema građana Palilule. Kao i do sada, smo im na raspolaganju svakog radnog da na, ali i vikendom od 7.30 do 15-ZO. Ukoliko se najave, zaka-zani termin već dobiju za naredni dan. Vrpo često smo sa našim sugrađanima na licu mesta, gde gori, teče ili curi, i sredom i nedeljom, i ranom zorom i u kasnu noć. Ono što 6i želeli je da se, konačno, više- godišnja priča o otvaranju policijske stanice na teritoriji opštine, obistini jer policijske statistike pokazuju da se najveći broj krivičnih dela dešava upravo na ovoj opštini. Trudićemo se da rešimo što veći broj komunalnih problema, nastavićemo uspostavljenu odličnu saradnju sa Domom zdravlja kroz akcije dolaska lekara na kućni pragu našim selima.

Zahvaljujući sredstvima od 19,8 miliona dinara koje je odobrilo Ministarstvo za rad, boračka i socijalna pitanja, po projektu Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Nišu, biće rekonstruisan spomen kompleks Bubanj, a prema planu do kraja juna ove godine biće završeni konzervatorsko-restauratorski radovi na „pesnicama“ i „zidu*uređene pešačke staze i platoi, izgrađena dekorativna i funkcionalna rasveta, ali i uveden video nadzor. Jedino što Palilulcima, ali i svim osta lim Nišlijama i njihovim gostima ostaje je da čuvaju ono što bude obnovljeno, shvate da bez istorije nema ni budućnosti.

ALEKSANDAR ŽDRALE, Predsednik opštine Palilula, interviu „Narodnim novinama“, autor Sanja Janković